Προσβολή Πνευματικών Δικαιωμάτων

Πότε παραβιάζονται τα πνευματικά δικαιώματα

Προσβολή (παραβίαση) πνευματικών δικαιωμάτων αποτελεί η χρήση ή η παραγωγή υλικού που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα χωρίς την άδεια του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων. Εφόσον τα πνευματικά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα κάθε χρήση, παραγωγή και αναπαραγωγή τους χωρίς την άδεια του νόμιμου κατόχου ή/και κυρίου των δικαιωμάτων αυτών αντίκειται στο νόμο. Προσοχή: προσβολή/παραβίαση νοείται μόνο ως προς τα συγκεκριμένα δικαιώματα που έχει κατοχυρώσει ο κάτοχος επί του έργου ή/και δικαιώματος.

Οι συχνότερες μορφές παραβίασης που επιφέρουν συγχρόνως σημαντική απώλεια κερδών στους δημιουργούς απαντώνται στο χώρο της μουσικής και κινούμενης εικόνας Νομικά και φυσικά πρόσωπα που δημιουργούν πρωτότυπα έργα επιδιώκουν την κατοχύρωση των πνευματικών τους δικαιωμάτων με σκοπό την εξασφάλιση της απρόσκοπτης εκμετάλλευσης των έργων τους. Άδεια χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων μπορεί να χορηγήσει ο κάτοχος/κύριος του έργου συνάπτοντας σχετική συμφωνία χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων με τρίτους. Είναι επίσης δυνατή δυνάμει συμφωνίας η πώληση πνευματικών δικαιωμάτων. Η πώληση αφορά την χρήση και εκμετάλλευση της πνευματικής ιδιοκτησίας, το ηθικό όμως δικαίωμα (προσωπικός δεσμός δημιουργού με το έργο του) του δημιουργού μεταβιβάζεται μόνο με κληρονομική διαδοχή.

Οι κληρονόμοι του ηθικού δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας οφείλουν να σεβαστούν τυχόν ρητά εκφρασμένη βούληση του δημιουργού εφόσον υπάρχει άλλως τίθεται ζήτημα ερμηνείας και απόδειξης της σχέσης μεταξύ του περιουσιακού δικαιώματος εκμετάλλευσης της πνευματικής ιδιοκτησίας και της προστασίας του προσωπικού δεσμού με το έργο. Συνήθεις λόγοι που οδηγούν σε παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων και συνεπώς μη εξουσιοδοτημένη χρήση είναι, μεταξύ άλλων, το υψηλό κόστος νόμιμης απόκτησης του έργου αλλά και η έλλειψη ή/και δυσκολία απόκτησης του εξουσιοδοτημένου έργου.

Η προσβολή πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά και η επαπειλούμενη πολλές φορές προσβολή πνευματικής ιδιοκτησίας δημιουργεί αστικές αξιώσεις του κατόχου/κυρίου/δημιουργού ο οποίος δύναται να ζητήσει την αναγνώριση του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας, την άρση και παράλειψη της προσβολής και εν τέλει την αποζημίωση του. Πέραν των αστικών αξιώσεων υπάρχουν και ποινικές κυρώσεις οι οποίες δύνανται να είναι και ιδιαιτέρως αυστηρές (φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους, χρηματική ποινή από 2.900€ έως 15.000€ και αναλόγως της σοβαρότητας υπάρχει κλιμάκωση στη φυλάκιση ως εξής: φυλάκιση τουλάχιστον 2 έτη και χρηματική ποινή, κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή και αφαίρεση άδειας λειτουργίας). Μάλιστα, όσον αφορά στα πνευματικά δικαιώματα επί προγραμμάτων Η/Υ έχει επιπλέον και ανεξαρτήτως άλλων κυρώσεων θεσμοθετηθεί διοικητικό πρόστιμο που σήμερα ανέρχεται σε 1000 ευρώ για κάθε παράνομο αντίτυπο (βλέπε και απόφαση 2816/2022 ΜονομελέςΠρωτοδικείοΑθηνών).